De zin en onzin van fisheye camera’s
Een fisheye camera brengt via een groothoeklens de omgeving rondom (360°) in beeld. De camera ziet niet alleen dat wat voor, achter, links en rechts van de camera zit, maar ook dat wat eronder zit. Met slechts één camera kunt u een hele omgeving in beeld brengen. Hoe werkt deze camera en wanneer is het zinvol dit type camera in te zetten?
Een fisheye lens is niet iets nieuws. Een bekend voorbeeld is de deurspion in de voordeur bij seniorenwoningen. Via een groothoeklens in een buisje kun je niet alleen zien wie er voor de deur staat, maar heb je ook zicht op de gang, inclusief het plafond en de vloer. De persoon recht voor de deur is goed in beeld, daarbuiten wordt het beeld steeds wat meer vervormd (‘warped’).
Werking
Eenzelfde lenstype als in de deurspion wordt sinds enige tijd ook gebruikt in beveiligingscamera’s. De camera heet dan een fisheye of 360° camera. De camera zelf is een min of meer platte schijf met in het midden de fisheye lens. Daarachter zit de (enkele) CMOS chip die het zichtbare licht (inclusief de personen of objecten die het licht reflecteren) omzet in een elektronisch signaal. Dat signaal wordt vervolgens gevisualiseerd op een beeldscherm of kan worden opgenomen; net als bij een gewone beveiligingscamera.
Met een fisheye camera kun je mensen identificeren, maar is de hoek ook groot genoeg om te zien waar mensen aan komen lopen en waar ze heen gaan. Zo kun je in bepaalde situaties kiezen voor slechts één multifunctionele fisheye camera, in plaats van een losse camera voor identificatie met daarbij nog een camera voor overzicht.
Positionering
Een fisheye camera kan op verschillende manieren worden gepositioneerd. Hangend aan het plafond visualiseert de camera de volledige ruimte vanaf dat punt en worden bijvoorbeeld het trappenhuis, de lift, het portiek en/of de gang volledig in beeld gebracht. Het openbaar vervoer heeft veel baat bij het gebruik van deze camera. Hangt de camera aan de muur, dan geeft deze hetzelfde effect, maar dan van opzij. Is de camera ondersteboven in een vergadertafel gemonteerd, dan worden alle personen aan tafel en eromheen in beeld gebracht.
Beeldvervorming opheffen
Het beeld van een 360° camera is in basis echter vervormd. Gelukkig beschikt de camera – naast alle techniek voor o.a. beeldverbetering – ook over een applicatie die het beeld kan corrigeren, oftewel kan ‘dewarpen’. Deze functie is vooral zinvol als je digitaal gaat inzoomen en personen in het vervormde deel toch goed in beeld wilt hebben. Omdat je nu slechts een deel van het totale beeld opneemt, is het verstandiger om het beeld door de recorder te laten corrigeren. De camera stuurt het volledige 360° beeld dan naar de recorder, die het ook als zodanig opneemt. Live en achteraf kan worden ingezoomd of door het beeld worden bewogen (via een joystick of de pan-en-tilt knoppen) en zet de software in de recorder het beeld zo nodig recht. Net als met een bestuurbare PTZ camera, maar dan zonder alle mechanica om de camera te laten draaien. En bovendien veel compacter en dus ook esthetischer.
Aandachtspunten
Helaas kleven er ook beperkingen aan dit type camera. Bij ver inzoomen, bijvoorbeeld, wordt het beeld blokkerig en is het moeilijk om mensen nog te herkennen. Dat komt door de grote hoeveelheid gedetailleerde informatie, samengebracht door de fisheye lens, die de megapixel CMOS chip moet omzetten in een signaal. Het volledige beeld dat de lens creëert, wordt verdeeld over het aantal megapixels op de chip. Zelfs met 6 of 8 megapixel chips wordt het beeld blokkerig als we ver inzoomen. De stelregel is momenteel dat met een 6 megapixel fisheye camera een persoon nog herkenbaar is op 5 meter afstand in alle richtingen van de camera. Dit geldt als de camera op ongeveer 2,5 meter hoogte is gemonteerd. Is de doelstelling om personen te kunnen herkennen, dan is een fisheye camera dus alleen geschikt als de ruimte niet groter is dan 10×10 meter. Een fisheye camera toepassen in grotere ruimtes kan wel, maar dan is er na 5 meter alleen nog een overzichtsbeeld. Je kunt dan zien of er een persoon loopt, maar niet wie dat is. In de toekomst zullen meer megapixels zorgen voor een beter beeld en herkenning bij grotere afstanden.
Verder is een fisheye camera minder geschikt voor extreem donkere situaties. Een fisheye lens is een dik stuk glas, dat meer licht tegenhoudt dan gewone lenzen en ook meer lensfouten geeft. Een grotere lens zou beter zijn, maar dat is niet realistisch vanwege de prijs en de beperkte grootte van de camera. Door de ontwikkeling van lichtgevoeligere chips en hogere kwaliteit lenzen zal dit in de toekomst beslist verbeteren. Luxere fisheye camera’s zijn overigens vaak al uitgerust met infrarood licht om de kwaliteit van het beeld te ondersteunen in donkere omstandigheden.
Conclusie
Een fisheye camera is in veel gevallen een praktische oplossing. Met één camera kan een situatie in beeld worden gebracht, waar normaal meerdere camera’s noodzakelijk zouden zijn. Houd echter wel de beperkingen in het oog. Laat u zich daarom altijd goed adviseren over de juiste camera in uw situatie.