Stuur maar een drone! Wat zijn de (on)mogelijkheden binnen de beveiligingswereld?

“Een drone is een laptop die kan vliegen” of “een robot voor buitentoepassingen”. Deze definities hoorden wij een tijdje geleden voorbij komen. Een drone is in ieder geval een onbemand vliegtuigje waar je – gecombineerd met bijvoorbeeld camera’s of sensoren – van alles mee kunt doen. Dataverzamelen bijvoorbeeld. Drones zijn de toekomst. Ook in de beveiligingswereld. Of toch niet?

Drones zijn er in allerlei soorten, maten en prijsklassen. De toepassingen zijn eindeloos. Wellicht kent u de drones in de vorm van een vogel die op vliegvelden worden gebruikt om vogels te verjagen of om te voorkomen dat ze op of rondom de landings- en startbanen gaan nestelen. In Afrika zijn drones soms al levensreddend; daar brengen ze bloed en plasma naar afgelegen ziekenhuizen. Ook in Nederland bedenken en ontwikkelen diverse bedrijven en innovatiehubs in hoog tempo nieuwe toepassingen. Wat te denken van drones die lastig bereikbare objecten (zoals windturbinebladen) inspecteren of onderhouden, drones die organen, medicijnen of een AED vervoeren of drones die gewassen (nauwkeurig) besproeien of bespuiten met bestrijdingsmiddelen. De toepassingsmogelijkheden van drones zijn eindeloos. Men voorspelt zelfs dat er – in Europa – straks meer drones in de lucht zijn dan vliegtuigen.

Drones verhogen veiligheid

Drones kunnen ook worden ingezet om de veiligheid te verhogen. Op kleine schaal gebeurt dit al. Zo heeft Brandweer Nederland inmiddels ontheffing gekregen om met drones te mogen vliegen op plekken en tijdstippen waar anderen dat niet mogen. Dit jaar nog leidt de brandweer nieuwe dronemedewerkers op en streven ze naar maar liefst zeven droneteams. Drones zullen worden ingezet om branden op te sporen, te monitoren en te bestrijden. Uitgerust met een warmtebeeldcamera, kunnen de drones de hotspots (hittebronnen) vinden en voorzien van specifieke sensoren kunnen ze ook gevaarlijke stoffen of gassen detecteren. Drones kunnen verder (als aanvulling op bestaande beveiligingsmaatregelen) alarmmeldingen verifiëren of overzichtsbeelden geven van een situatie. Na een alarmmelding vliegt de drone automatisch (op basis van coördinaten) of aangestuurd door een dronepiloot uit naar de locatie van het incident. Hierdoor kan de opvolging van een incident sneller en gerichter (dus effectiever) plaatsvinden, waardoor de eventuele schade beperkt blijft of zelfs wordt voorkomen. Recent nog, tijdens het schietincident in een tram in Utrecht, zette de DSI (Dienst Speciale Interventies) drones in om de situatie ter plaatse goed in beeld te brengen.

Drones als dreiging

Helaas brengen drones ook nieuwe risico’s met zich mee. Met een drone die is uitgerust met een explosieve lading of giftige stof kunnen kwaadwillenden aanvallen doen die anders niet mogelijk zouden zijn. Ook kunnen drones worden ingezet om te spioneren of ter voorbereiding op een aanval. Drones hebben immers geen last van hekwerken. Ze kunnen ook bij hogere verdiepingen komen, vliegen over bewakers heen en blijven gemakkelijk uit het zicht van de traditionele beveiligingscamera’s die meestal niet op de lucht zijn gericht. Helaas zijn er al enkele voorbeelden van aanvallen met drones. Zo werd de Venezolaanse president Maduro vorig jaar tijdens een openbare toespraak aangevallen door verscheidene drones met explosieven (hij overleefde de aanval – red.). En in december 2018 hield een drone boven het Engelse Gatwick vliegveld zelfs duizenden vluchten aan de grond.

Anti-drone oplossingen

Dit soort aanvallen en dreigingen vraagt om goede contra-maatregelen, zoals dronedetectiesystemen of vogels die zijn afgericht om een drone uit de lucht te pakken. Maar wat doe je met een gedetecteerde drone als die een explosief bevat? Belangrijker dan het uit de lucht halen van de drone, is het vinden van de dronepiloot en de apparatuur die de drone bestuurt. DJI, een belangrijke fabrikant in de dronebranche, ontwikkelde een scanner die het signaal waarop drones vliegen, scant en daaruit het zogenaamde ‘go-home’ signaal kunnen filteren. Daarmee zou de locatie van de piloot kunnen worden gevonden. Echt goede anti-droneoplossingen ontbreken echter. Op dit gebied is nog veel (belangrijk) werk te verrichten. Critici stellen zelfs dat het beter is te stoppen met de ontwikkeling van nieuwe dronetoepassingen totdat er ook voldoende effectieve anti-droneoplossingen zijn.