25 tips voor winkeliers tegen rellen en plunderingen

Vorige week werd Nederland opgeschrikt door rellen, brandstichtingen en plunderingen in diverse binnensteden. Ruiten gingen aan diggelen, auto’s werden in brand gestoken en winkels werden geplunderd. Heeft u een winkel of bedrijf in een binnenstad, dan maakt u zich wellicht zorgen. De rellen kunt u niet voorkomen, maar u kunt wel de nodige maatregelen treffen om de schade te beperken. In dit artikel geven wij u maar liefst 25 waardevolle tips waarvan sommige vandaag nog simpel zijn door te voeren.

Hoewel het geweld waarmee de rellen gepaard gingen voor Nederland zeer ongebruikelijk is, kennen we dit al wel uit sommige andere Europese landen en de Verenigde Staten. Hoe het precies zo mis kon gaan, dat moet de komende tijd blijken. De onderzoeken en opsporing van daders zijn nog in volle gang.

Er is overigens een groot verschil tussen gewone demonstranten en relschoppers. Het belagen van de politie, de aanvallen, plunderingen en vernielingen van vorige week hebben weinig met demonstreren te maken en zijn vooral het werk van relschoppers. Sommigen onder hen zijn meelopers die worden meegezogen en opgehitst. Andere relschoppers hebben wel degelijk het plan om te gaan rellen en vernielen. Vanwege de sensatie, een mislukte opvoeding of omdat ze boos zijn en hun punt willen maken. Er zijn zelfs jongeren voor wie het als een computerspel is, waarbij andere spelers bepalen wat er gaat gebeuren en ze punten kunnen verdienen. Op social media doen deze jongeren live verslag van de rellen en plunderingen. Onderzoekers noemen dit ‘gamification’.

Plunderaars zijn – in tegenstelling tot relschoppers – gericht op eigen belang en geldelijk gewin. Er zijn relschoppers die plunderen, maar er is ook een groep georganiseerde plunderaars die methodisch en in groepsverband te werk gaan. Zij bepalen vooraf welke winkels het meest opleveren en ze delen informatie over deze targetwinkels met anderen. In de Verenigde Staten zien we voorbeelden van georganiseerde plunderaars die straten afsluiten met hun auto’s waardoor ze min of meer rustig hun gang kunnen gaan. Of ze bewaken (zelf) een winkel/gebouw tegen andere plunderaars, terwijl eigen bendeleden binnen hun slag slaan bij de kluis. We zien ook dat dit type bendes grootschalige (vreedzame) protesten gebruiken als dekmantel om toe te slaan, dat ze social media inzetten om de politie op een dwaalspoor te zetten of het alarmnummer overspoelen met (valse) meldingen van plunderingen in andere gebieden dan waar zij zelf actief zijn.

Relschoppers, plunderaars, brandstichters of dieven… Wat het ook zijn, hoe we ze ook noemen, ze kunnen flinke schade aanrichten. Een nachtmerrie voor wie het overkomt.

Haal de buit weg en maak het ze moeilijker

Rellen of plunderingen voorkomen, kunt u niet. Wel kunt u maatregelen nemen waarmee u de schade (flink) kunt beperken als er relschoppers of plunderaars in uw omgeving actief zijn. U kunt uw winkel beschermen tegen de relschopper en de buitverwachting (aantrekkelijke goederen) weghalen om plunderaars tegen te gaan. Daarnaast kunt u maatregelen treffen die het de relshopper en plunderaar moeilijker maken. Voor een deel zijn dit dezelfde maatregelen die u ook kunt treffen of misschien al wel getroffen heeft, tegen vandalisme of tegen inbraken.

Van de vele mogelijke maatregelen, geven wij u hieronder onze top 25.

Maatregelen die de buit wegnemen en het ze moeilijker maken

1. Haal uw pand of winkel (én etalage) leeg, zodat plunderaars denken dat er niets te halen (plunderen) is. Belangrijk is dat ze vanaf de buitenkant in één oogopslag zien dát de winkel / het pand leeg is. Heeft u een winkel, communiceer dan ook (gericht op uw klanten) dat er tijdens de winkelsluiting geen producten meer aanwezig zijn in de winkel en verwijs naar de webshop. Doe dit bijvoorbeeld op de winkelruit, met pamfletten in de etalage of op social media. Per situatie kan overwogen worden om ’s nachts het licht aan te laten zodat dan ook duidelijk is dat de winkel leeg is.
2. Berg de waardevolle spullen/artikelen die u weghaalt veilig op in een inbraakwerend compartiment, een kluis of op een externe locatie.
3. Haal alle zaken weg die gebruikt kunnen worden als projectiel. Binnen én buiten. Denk aan vuilnisbakken, bloembakken, fietsenrekken, terrasmeubelen en reclameborden. Maar ook aan ontvlambare stoffen en kleine blusmiddelen (dit laatste alleen zolang de winkel niet in gebruik is).
4. Als bescherming tegen relschoppers kunnen etalages en ruiten met houten schermen dichtgemaakt worden. Overleg ook met de andere winkels / bedrijven in de straat om dit te doen. Overigens is dit middel beperkt effectief als er sprake is van doelgerichte plunderingen. Door de schermen kunnen plunderaar niet zien dat de winkel leeg is en goed voorbereide plunderaars komen ze er toch wel doorheen. Zet de houten schermen vast met schroeven die niet zo makkelijk los te draaien zijn. Sommige plunderaars gaan goed voorbereid met een schroefboormachine op pad…
5. Doe (niet beveiligde) binnendeuren liever niet op slot, dit voorkomt verdere schade.
6. Volg de social media om erachter te komen of en wanneer uw stad, straat of pand als target wordt genoemd. De berichten op social media kunnen overigens ook worden gebruikt om mogelijke daders te identificeren.
7. Laat medewerkers zich onthouden van commentaren op social media berichten over de plunderingen bij uw pand.

Meer ingrijpende, structurele voorzorgsmaatregelen

8. Plaats de meest kostbare goederen en apparatuur in gecertificeerde inbraakwerende opslagruimtes en kluizen. Plunderaars hebben meestal niet de kennis en ervaring om in dit soort ruimtes / kluizen te komen.
9. Plaats metalen rolhekken of met staal versterkte deuren om de toegang tot het pand te vertragen.
10. Plaats inbraakwerende ‘riot’ veiligheidsbeglazing in de ramen van uw winkel. Let op dat u kiest voor beglazing met aantoonbare wering tegen plunderaars. Vandalismebestendige beglazing of security folies zijn namelijk onvoldoende bestand tegen het geweld van plunderaars. U moet er wel rekening mee houden dat de veiligheidsbeglazing beschadigd kan raken door het geweld dat wordt gebruikt.
11. Zorg ervoor dat etalagezones door een barrière van muren of rolluiken van de winkel zijn gescheiden, zodat plunderaars bij een gebroken ruit niet direct in uw winkel staan. In dat geval moet u waarschijnlijk in de barrière ook een extra deur / rolluik plaatsen achter de voordeur.
12. In bepaalde situaties kan een tijdelijke barrière worden gemaakt van vaten die u met water vult. De vaten hebben dan een dubbele functie: moeilijk verplaatsbare barrière en automatische brandblussing.
13. Overweeg een automatisch brandblussysteem, om de schade van brandstichting te beperken.

Plannen en afspraken die u vooraf kunt maken

14. Zorg als winkelketen of als straat voor een crisisteam dat goed bereikbaar is voor shop/locatiemanagers en lokale ondernemers.
15. Vorm een klein team dat na een schade de eerste salvage verzorgt, zodat de schade beperkt blijft en het pand weer afgesloten is. Denk aan:
    • Schoonmakers, beveiligers, herstellers van glas en rolluiken en timmermannen die deuren en hang- en sluitwerk kunnen herstellen.
    • Medewerkers (van veiligheidszaken) die camerabeelden kunnen veiligstellen en die de schade kunnen inventariseren en aangeven bij de verzekeraar.
16. Zorg voor een (lokale) bellijst met o.a. telefoonnummers van de gebiedsagent, omliggende bedrijven/winkels en eventuele bewoners van boven- of naastgelegen woningen.
17. Maak in overleg met uw Particuliere Alarmcentrale (PAC) een aangepaste instructie voor de alarmopvolging bij rellen en plunderingen: alleen ter plaatse gaan als het veilig is. Of het veilig genoeg is, kan beoordeeld worden door (remote) de camerabeelden te bekijken of door iemand die ter plaatse is (bijv. van de bellijst) te raadplegen.
18. Laat bij langdurige onrusten dagelijks op een vast moment de schade inventariseren.

Overige aanbevelingen

19. Plaats (duidelijk zichtbare) beveiligingscamera’s. Met beveiligingscamera’s en een cloudopslag kunt u mogelijk bewijs verzamelen van de rellen en plunderingen. De camerabeelden helpen ook bij de opsporing en vervolging van de plunderaars.
20. Anti-diefstal labels die producten aantasten of vernielen bij verwijdering, zijn (beperkt) effectief. Verkoopt u kleding, zorg dan dat ze deze niet makkelijk in grote hoeveelheden kunnen meenemen. Hang kleerhangers bijvoorbeeld om en om of beveilig ze met een staaldraad of ketting.
21. Zorg dat zoveel mogelijk waardevolle bedrijfsmiddelen in het pand zijn gemarkeerd als behorend tot uw winkel. Dit maakt het doorverkopen van de spullen moeilijker. Een narrowcasting scherm uitgevoerd in uw huisstijlkleuren is onaantrekkelijk om door te verkopen.
22. Bewaar een back-up van uw gegevens en de klantenbestanden buiten het pand.
23. Verwijder alle personeelsdossiers uit het pand. Deze bevatten veelal vertrouwelijke en privacygevoelige gegevens die gebruikt kunnen worden om iemands identiteit te stelen of fraude te plegen.
24. Laat nooit ofte nimmer uw medewerkers in de winkel verblijven als er plunderingen gaande zijn of op stapel staan. Ga in dat geval ook zelf niet naar uw winkel, maar blijf veilig thuis.
25. Overweeg bij een dreiging of het zinvol is om uw verzekeringsdekking op te hogen in plaats van te investeren in extra beveiliging.

Tot slot: maatregelen zijn altijd maatwerk

Loopt uw winkel of pand het risico om aangevallen te worden door plunderaars, overweeg dan goed wélke maatregelen u neemt. De hierboven genoemde maatregelen zijn algemeen en sommigen daarvan zijn wellicht helemaal niet geschikt of veel te kostbaar voor u. Bedenk vooraf met welke dadergroep u te maken heeft en wat de attractiviteit van/in uw pand of winkel is. Pas daarna kunt u bedenken welke maatregelen voor u van toepassing zijn. En dan kunt u nog onderscheid maken tussen simpele maatregelen die weinig of niets kosten en maatregelen die ingrijpender zijn. Die laatste vragen meestal om een grotere (maar duurzame) investering. Zeker voor deze laatste soort maatregelen is een deskundig advies noodzakelijk. Onze experts helpen u graag. Neem vandaag nog contact op met Jan Schumer, via jan.schumer@mactwin.nl of telefonisch (026) 479 22 27.